Uitersten raken elkaar in prachtig religieus programma

door Maarten-Jan Dongelmans

Wat een tegenstellingen, deze woensdagavond bij het Bachkoor Nijmegen in de goed gevulde Vereeniging. Tegenover het intieme Ave verum van Mozart staat diens heftige Kyrie in d, KV341, terwijl de plechtige Missa `Solemnis’ in As van Schubert en het machtige Te Deum van Bruckner de geheel met religieuze muziek gevulde avond openen en sluiten.

Uitersten raken elkaar dankzij de vaste hand van dirigent Rob Vermeulen. Hij inspireert het Bachkoor Nijmegen tot ijzingwekkende fortissimo’s en een hoge C voor de sopranen in het slot van het Te Deum, en schetst daarnaast het Ave verum in milde tinten. Wat een mooie bogen maken zangers en strijkers in laatstgenoemd kleinood. Zelden heb ik een koor zó sotto voce (met `gedekte’ stem) horen zingen. Jammer is het dan dat sommige koorleden vervolgens zelf de ban breken door al in de muziek te bladeren vóórdat het orkest de eindstreep heeft bereikt.

In de finale van Bruckners werk worden niet alle intenties van de componist bereikt; een enkele maal slaagt het Bachkoor Nijmegen net met de hakken over de sloot. Toch blijft de schade beperkt. Solisten en orkest houden de trein op de rails en zo beleeft de avond een glorieus slot. Zonde eigenlijk van dat gewankel in het `In te, Domine, speravi’. Het Bachkoor Nijmegen en Het Gelders Orkest (HGO) houden immers een gedreven pleidooi voor dit slechts zelden live te horen -‘Te ,Deum. De opening klinkt viriel met een felle dynamiek in de passage `Pleni sunt coeli’. Het door tenor Marcel Reijans fraai ingezette tweede deel bevat een meeslepende vioolsolo. Zoals gezegd: aan contrasten geen gebrek. Het koor zingt opzwepend in het derde deel om in het vierde deel het `Dignare’ een optimale melancholie mee te geven. Indrukwekkend. Net als de prestaties van het kwartet, bestaande uit Heleen Koele, sopraan, Margareth Beunders, alt, Marcel Reijans, tenor, en Frans Fiselier, bas/bariton. Tussen de dramatiek van Bruckner en Mozart bestaat een wereld van verschil, maar dat hoef je het Bachkoor Nijmegen niet te vertellen. Het Kyrie KV 341, dat niet, zoals het programmaboekje’ meldde, in 1781 in München doch tien jaar later in Wenen geschreven werd, klinkt warm doorleefd maar nergens bombastisch. Voor de pauze gooien de uitvoerenden hoge ogen met de Schubertmis. Het Kyrie gaat in een vloeiende beweging, het feestelijke Gloria culmineert in een spetterende koorfuga met uitroeptekens van de solisten. Knap ook zoals het koor het visionaire `Et incarnatus est’ ten gehore brengt. Op zulke momenten bedenk je ineens dat het toch best jammer is dat het koor geen dvd-opnamen van zoveel moois laat maken.

Concert: Bachkoor o.l.v. Rob Vermeulen m.m.v. Heleen Koele, sopraan, Margareth Beunders, alt, Marcel Reijans, tenor, Frans Fiselier, bas/bariton, Dirk Luijmes, orgel, en Het Gelders Orkest.
Gehoord: woensdagavond 1 december 2004 in De Vereeniging, Nijmegen.

Uit dagblad De Gelderlander van 2 december 2004