Verschenen in De Gelderlander 15-12-2010

Bachkoor Nijmegen gaat voor de slanke klank

Door MAARTEN- JAN DONGELMANS

NIJMEGEN
Bachs Weihnachtsoratorium: het hoort bij Kerstmis net zoals de Matthäus-Passion bij Pasen. Geen wonder dat het Bachkoor Nijmegen ook dit jaar weer uitpakt met het beroemde kerstoratorium uit 1734. De laatset keer was enkele jaren geleden, herinnert dirigent Rob Vermeulen zich. ,,Dat betrof een uitvoering met oude instrumenten van het barokensemble De Swaen. De stemming werd toen gerelateerd aan de natuurtonenreeks van de trompetten, die ontstaan door het blazen zonder ventielen, hetgeen enorme consequenties voor het orkest heeft. Op 23 december gaat het er in De Vereeniging ‘moderner’ aan toe. Dan begeleidt het Gelders Orkest (HGO). Maar ik laat de trompetten en hoorns wel op een barokke manier spelen.” Vermeulen vervolgt: “Geen enkele noot wordt gebonden, in de zang noch in het orkest. Nergens ontstaat een absolute legatolijn. Dat betekent een maximale doorzichtigheid die wel degelijk kracht uitstraalt. Ook verstaanbaarheid is een aandachtspunt. In de koralen zijn de teksten net zo belangrijk als de melodievoering. Het Bachkoor gaat voor de slanke klank. Ook met een bezetting van meer dan tachtig zangers en zangeressen.”

De koralen die mediteren over het verhaal van Christus’ geboorte en er soms commentaar op geven, zijn voor de dirigent van groot belang. “Iedere repetitie begin ik met het schaven aan een koraal. De inzingoefeningen laat ik er op aansluiten. Daarnaast focus ik op precisie. Vlugge nootjes in de grote koren moeten gelijk klinken. ‘Ehre sei Gott’ uit de tweede cantate is zo’n tongbreker. Lastig om snel te doen”, weet Rob Vermeulen.

Ondanks de uitvoering van het oratorium in het recente verleden waren voor de meeste koorleden de cantates drie en vier onbekend. ,,Dat komt omdat de vorige keer alleen de eerste, vijfde en zesde cantate zijn gezongen. Nu kiezen we voor de eerste vier cantates plus het openingskoor uit de vijfde”, aldus Vermeulen.

Een complete uitvoering van alle zes cantates was niet mogelijk. De dirigent: “HGO wilde ze niet compleet spelen vanwege de tijdsdruk. Het orkest heeft immers ook nog zijn eigen kerstconcerten.”

Vermeulen belooft een uitvoering met een verscheidenheid aan sferen en karakters. “Niet doorsnee, maar wendbaar met een felle attaque. Precies zoals de partituur met zijn mix van verstilde momenten en enorme virtuositeit verlangt.”

Bach, Weihnachtsoratorium (delen 1-4) door Bachkoor Nijmegen, HGO en solisten, 23 december; De Vereeniging Nijmegen Aanvang 20.15 uur